Το λεξικό των παθήσεων του θυρεοειδούς αδένα

Αξονική τομογραφία: εξέταση που επιτρέπει την απεικόνιση του ανθρώπινου σώματος σε τομές με την βοήθεια ακτινών Χ. Οι εικόνες επεξεργάζονται από υπολογιστή επιτρέποντας έτσι μια ακριβή ανάλυση διάφορων περιοχών του σώματος.  

Ανεπιθύμητη ενέργεια: αποτέλεσμα προβλέψιμο και ενοχλητικό μιας θεραπευτικής αγωγής πέρα από το προσδοκώμενο αναμενόμενο όφελος. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες δεν εμφανίζονται συστηματικά, δηλαδή κάθε φορά, αλλά η εμφάνιση τους εξαρτάται από το είδος της θεραπείας, το συνδυασμό της με άλλες θεραπευτικές αγωγές, τη χορηγούμενη δόση, τον τύπο του καρκίνου αλλά και τον τρόπο αντίδρασης του κάθε ασθενούς. Ονομάζονται επίσης και παρενέργειες.  

Βιοψία ή παθολογοανατομική εξέταση: εξέταση που συνίσταται στη μελέτη των ιστών ή των κυττάρων που λήφθηκαν από κάποιον ασθενή προκειμένου να εντοπίσουμε και να αναλύσουμε τις ανωμαλίες που σχετίζονται με μια πάθηση. Η εξέταση γίνεται αρχικά μακροσκοπικά (δηλαδή δια γυμνού οφθαλμού) ενώ ακολουθεί η εξέταση στο μικροσκόπιο. Ο γιατρός που πραγματοποιεί την εξέταση αυτή ονομάζεται παθολογοανατόμος. Η παθολογοανατομική εξέταση είναι αυτή που θέτει τη διάγνωση του καρκίνου και καθορίζει την επιλογή της κατάλληλης θεραπευτικής αγωγής.  

Βιοψία με λεπτή βελόνη: αναρρόφηση κυττάρων διαμέσου του δέρματος με τη βοήθεια μιας λεπτής βελόνας προκειμένου να τα εξετάσουμε στο μικροσκόπιο. Ονομάζεται επίσης και κυτταρολογική εξέταση.  

Εξατομικευμένο Πλάνο Θεραπείας: έγγραφο (πόρισμα του Ογκολογικού Συμβουλίου) που περιγράφει την προτεινόμενη θεραπευτική αγωγή (είδος χειρουργικής επέμβασης, έκταση λεμφαδενικού καθαρισμού, καθορισμός κατασταλτικής ορμονοθεραπείας ή ορμονικής θεραπείας υποκατάστασης, διενέργεια ή όχι συμπληρωματικής θεραπείας με χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου). Στο έγγραφο αναφέρονται επίσης οι προτεινόμενες ημερομηνίες και ο τόπος διενέργειας, περιγράφονται η ενδεικνυόμενη επέμβαση και οι πιθανές επιπλοκές της, οι λεπτομέρειες της νοσηλείας, η θεραπευτική αγωγή μετά το εξιτήριο και το χρονοδιάγραμμα της μετεγχειρητικής παρακολούθησης από το θεράποντα ενδοκρινολόγο. Όταν γίνει γνωστό το τελικό πόρισμα της παθολογοανατομικής εξέτασης, και μετά από νέο ογκολογικό συμβούλιο, στο Εξατομικευμένο Πλάνο Θεραπείας θα προστεθεί ή όχι το χρονοδιάγραμμα για τη διενέργεια της συμπληρωματικής θεραπείας με χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου. Το Εξατομικευμένο Πλάνο Θεραπείας ανακοινώνεται και επεξηγείται λεπτομερώς στον ασθενή σε μια ιατρική επίσκεψη με χρονική διάρκεια ικανή για την κατανόηση της προτεινόμενης θεραπείας και τη λήψη της απαραίτητης συγκατάθεσης.       

Ενδοκρινής αδένας: όργανο που παρασκευάζει ουσίες που ονομάζονται ορμόνες, οι οποίες απελευθερώνονται στο αίμα και επηρεάζουν έτσι τη λειτουργία άλλων οργάνων. Ο θυρεοειδής είναι ένας ενδοκρινής αδένας που παράγει τις λεγόμενες θυρεοειδικές ορμόνες. 

Ενδοκρινολόγος: ιατρός ειδικευμένος στις παθήσεις των ενδοκρινών αδένων  

Θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο: αποτελεί θεραπεία του καρκίνου του θυρεοειδούς που αποσκοπεί στην καταστροφή των καρκινικών κυττάρων με τη βοήθεια ραδιενεργών ακτίνων που παράγονται από μια ραδιενεργή ουσία, το ιώδιο 131 το οποίο δίνεται στον ασθενή είτε από το στόμα είτε ενδοφλέβια. Το ραδιενεργό ιώδιο προσλαμβάνεται και καθηλώνεται στα κύτταρα του θυρεοειδούς, όπου και αν βρίσκονται μέσα στον οργανισμό, προκαλώντας την καταστροφή τους.  

Καρκινικός δείκτης: ουσία που εκκρίνεται από τα κύτταρα ενός καρκινικού όγκου. Μπορούμε να την εντοπίσουμε με μια εξέταση αίματος ή ούρων. Ο ποσοτικός προσδιορισμός των καρκινικών δεικτών μπορεί να μας δώσει ενδείξεις για την εξέλιξη της νόσου.  

Κατευθυντήριες οδηγίες: έγγραφο προς στους επαγγελματίες υγείας το οποίο προτείνει τις κατάλληλες εξετάσεις και τις ενδεικνυόμενες θεραπείες για κάθε ασθενή σε μια δεδομένη κατάσταση. Οι κατευθυντήριες οδηγίες είναι αποτέλεσμα ενδελεχούς ανάλυσης διεθνών κλινικών μελετών και της γνώμης αυθεντιών στο συγκεκριμένο αντικείμενο. Συντάσσονται από πολυάριθμες επιτροπές επιστημόνων, υιοθετούνται από τις διεθνείς επιστημονικές εταιρείες, δημοσιεύονται σε έγκριτα ιατρικά περιοδικά και είναι προσβάσιμες στο διαδίκτυο.  

Λεμφαδένας: μικρή διόγκωση στην πορεία των λεμφικών αγγείων. Οι λεμφαδένες συχνά σχηματίζουν αλυσίδες ή συσσωρεύσεις, και παίζουν καθοριστικό ρόλο στην προστασία του ανθρώπινου οργανισμού από τις λοιμώξεις ή από τα καρκινικά κύτταρα.  

Μαγνητική τομογραφία: εξέταση που επιτρέπει την ακριβή απεικόνιση μιας περιοχής του ανθρώπινου οργανισμού, χάρη σε κύματα που δημιουργούνται εντός ενός μαγνητικού πεδίου. Οι εικόνες που προσλαμβάνονται επεξεργάζονται από έναν υπολογιστή και ερμηνεύονται από έναν ειδικευμένο ιατρό τον ακτινολόγο.  

Ογκολογικό συμβούλιο: συμβούλιο στο οποίο συμμετέχουν ιατροί διαφόρων ειδικοτήτων και στη διάρκεια του οποίου μελετάται ο φάκελος κάθε ασθενούς ξεχωριστά προκειμένου να αποφασιστεί η ενδεικνυόμενη για κάθε ασθενή θεραπεία. Ένα ογκολογικό συμβούλιο πρέπει να απαρτίζεται από τουλάχιστον τρεις ιατρούς διαφορετικών ειδικοτήτων.  

Όζος: μη φυσιολογικός σχηματισμός (ογκίδιο) εντός του θυρεοειδή αδένα, κακοήθης ή όχι, και ο οποίος μπορεί να ψηλαφηθεί εάν είναι αρκετά μεγάλος ή να απεικονιστεί σε ένα υπερηχογράφημα.   

Παθολογοανατόμος: ειδικευμένος ιατρός που εξετάζει στο μικροσκόπιο κύτταρα ή ιστούς που λήφθηκαν από ασθενείς. Ο ρόλος του είναι καθοριστικός για τη διάγνωση του καρκίνου και τον προσδιορισμό της κατάλληλης θεραπευτικής αγωγής που αποφασίζεται στη διάρκεια του ογκολογικού συμβουλίου.  

Σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς : τεχνική εξέτασης που επιτρέπει τη λήψη εικόνων του θυρεοειδούς αδένα. Η τεχνική αυτή απεικόνισης χρησιμοποιεί μη τοξικές ουσίες με χαμηλή ραδιενεργή δράση, τους ραδιοϊσοτοπικούς δείκτες, οι οποίοι χορηγούνται στον ασθενή και ακολούθως προσλαμβάνονται και απεικονίζονται σε μια οθόνη. Το σπινθηρογράφημα αποτελεί εξέταση λειτουργικής και όχι ανατομικής απεικόνισης του αδένα και επιτρέπει την εντόπιση κάποιων όγκων.  

Υπερηχογράφημα τραχήλου: εξέταση που επιτρέπει την απεικόνιση του θυρεοειδούς αδένα και τους λεμφαδένες του τραχήλου, με τη βοήθεια υπερήχων.  

Χημειοθεραπεία: φαρμακευτική αγωγή που καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα ή παρεμποδίζει τον πολλαπλασιασμό τους σε όλο τον οργανισμό