Χειρουργική
θυρεοειδούς
Η χειρουργική αποτελεί τη θεραπεία εκλογής πολλών παθήσεων του θυρεοειδούς αδένα.
Η χειρουργική του θυρεοειδούς είναι μια χειρουργική επέμβαση η οποία απαιτεί εξειδίκευση και αυξημένη εμπειρία προκειμένου να μειωθούν στο ελάχιστο οι πιθανές επιπλοκές.
Η θυρεοειδεκτομή αποτελεί επέμβαση ρουτίνας στα χέρια έμπειρων χειρουργών, συνοδεύεται ωστόσο από σοβαρές επιπλοκές όταν πραγματοποιείται από χειρουργούς με μικρή ή ελάχιστη εμπειρία στη χειρουργική του θυρεοειδούς αδένα.
Ο συνοδός δε λεμφαδενικός καθαρισμός του τραχήλου σε περιπτώσεις καρκίνου του θυρεοειδούς συνοδεύεται από πολύ μεγαλύτερα ποσοστά σοβαρών επιπλοκών όταν πραγματοποιείται από χειρουργούς με μικρή εμπειρία στη χειρουργική του θυρεοειδούς, γι’ αυτό και στις κατευθυντήριες οδηγίες των διεθνών επιστημονικών εταιριών δε συστήνεται η συστηματική διενέργεια του σε περιπτώσεις καρκίνου παρά μόνο σε εξειδικευμένα κέντρα ή από έμπειρους χειρουργούς.
Η ένδειξη για χειρουργική αντιμετώπιση τίθεται με βάση:
- το μέγεθος του ή των όζων
- το αποτέλεσμα της κυτταρολογικής ανάλυσης του ή των όζων
- την ύπαρξη λειτουργικών συμπτωμάτων
- την ύπαρξη ψηλαφητών λεμφαδένων ή λεμφαδένων που ανευρέθηκαν κατά τον υπερηχογραφικό έλεγχο του τραχήλου
Ενδείξεις για χειρουργική αντιμετώπιση αποτελούν οι παρακάτω καταστάσεις:
- Παρουσία βρογχοκήλης ή μεγάλου όζου που συμπιέζει την τραχεία ή προκαλεί συμπτώματα λόγω μεγάλου μεγέθους
- Δυσανεξία στα αντιθυρεοειδικά φάρμακα (δηλ. εμφάνιση σοβαρών παρενεργειών με τη λήψη των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του υπερθυροειδισμού)
- Άρνηση θεραπείας με χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου
- Καρκίνος του θυρεοειδούς
- Εάν η παρουσία καρκίνου δε μπορεί να αποκλειστεί ή εάν ο όζος συνεχίζει να μεγαλώνει παρά τη φαρμακευτική θεραπεία.
Οφέλη και επιπλοκές της χειρουργικής θυρεοειδούς
Τα οφέλη της χειρουργικής του θυρεοειδούς διαφέρουν σε κάθε ασθενή και πρέπει να συζητιούνται με το θεράποντα γιατρό και το χειρουργό πριν από την εγχείρηση.
Οι επιπλοκές της χειρουργικής του θυρεοειδούς περιλαμβάνουν:
- Γενικές επιπλοκές της χειρουργικής επέμβασης
- Κάκωση των λαρυγγικών νεύρων
- Υποπαραθυρεοειδισμός – υπασβεστιαιμία
- Υποθυρεοειδισμός
- Αναγκαιότητα ορμονικής υποκατάστασης
Μη διστάζετε να ρωτήσετε το γιατρό σας για τα οφέλη, τις ενδείξεις, τα προληπτικά μέτρα, τα κλινικά αποτελέσματα καθώς και για όλες τις σημαντικές πληροφορίες που σχετίζονται με τη χειρουργική του θυρεοειδούς αδένα.
Μετεγχειρητική ουλή: Η επούλωση της χειρουργικής τομής μετά από θυρεοειδεκτομή έχει τις περισσότερες φορές άριστα αισθητικά αποτελέσματα. Στην αρχή η ουλή είναι κόκκινη και εμφανής για να πάρει σιγά σιγά το χρώμα του δέρματος και να εξαφανιστεί παίρνοντας τη μορφή μιας λεπτής γραμμής που μοιάζει με ρυτίδα. Κάποιες φορές ωστόσο η διαδικασία της επούλωσης δεν είναι ιδανική και το αισθητικό αποτέλεσμα μπορεί να μην είναι το αναμενόμενο. Μπορεί επίσης κάποιες φορές να παρατηρηθεί απώλεια της αισθητικότητας του δέρματος γύρω από την τομή.
Θεραπεία υποκατάστασης με θυρεοειδικές ορμόνες: Μετά από ολική ή και υφολική λοβεκτομή θα χρειαστεί πιθανώς θεραπεία υποκατάστασης με θυρεοειδικές ορμόνες εφόρου ζωής.
Υποπαραθυρεοειδισμός: Οι παραθυρεοειδείς αδένες, οι οποίοι βρίσκονται πολύ κοντά στο θυρεοειδή αδένα, ρυθμίζουν τα επίπεδα του ασβεστίου στον οργανισμό. Εάν οι παραθυρεοειδείς αδένες τραυματιστούν στη διάρκεια της επέμβασης, μπορεί να προκληθεί προσωρινή ή, σπανιότερα, μόνιμη διακοπή της έκκρισης παραθορμόνης (ορμόνης των παραθυρεοειδών) και επομένως πτώση των επιπέδων του ασβεστίου στο αίμα (υπασβεστιαιμία). Προσωρινός υποπαραθυρεοειδισμός παρατηρείται στο 15% των περιπτώσεων. Τα συμπτώματα του υποπαραθυρεοειδισμού, τα οποία εμφανίζονται συνήθως μερικές ημέρες μετά το χειρουργείο, μπορούν να είναι τα ακόλουθα:
- Αίσθημα αιμωδιών (μυρμηγκιάσματα) στα χείλη, τα χέρια και τα πέλματα
- Μυϊκές κράμπες και σπασμοί
- Άγχος
- Κατάθλιψη
Τα συμπτώματα αυτά θεραπεύονται με τη χορήγηση δισκίων ασβεστίου από το στόμα.
Κάκωση λαρυγγικών νεύρων: Τα νεύρα που ελέγχουν τη φώνηση (λαρυγγικά νεύρα) πορεύονται πολύ κοντά στο θυρεοειδή αδένα και κινδυνεύουν να τραυματιστούν στη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης. Η βλάβη είναι σε γενικές γραμμές προσωρινή και μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στην ομιλία και τη χροιά της φωνής:
- Αδυναμία φωνής
- Βράγχος φωνής
- Εύκολη κόπωση κατά την ομιλία
Σε γενικές γραμμές, οι μόνιμες διαταραχές είναι σπάνιες και η φωνή επανέρχεται στα φυσιολογικά μέσα σε μερικές εβδομάδες το πολύ.
Θυρεοειδεκτομή
Υπάρχουν διάφοροι τύποι χειρουργικής επέμβασης, ανάλογα με την πάθηση του θυρεοειδούς, οι οποίοι διαφέρουν ως προς την έκταση κυρίως της χειρουργικής εκτομής:
- Λοβεκτομή: αφαίρεση ενός μόνο λοβού του θυρεοειδούς
- Λοβο-ισθμεκτομή: αφαίρεση του ισθμού και ενός θυρεοειδικού λοβού
- Ισθμεκτομή: αφαίρεση μόνο του ισθμού του θυρεοειδούς
- Ολική θυρεοειδεκτομή: αφαίρεση ολόκληρου του θυρεοειδούς αδένα (και των δύο λοβών μαζί με τον ισθμό)
- Λεμφαδενικός καθαρισμός: αφαίρεση των λεμφαδένων που βρίσκονται γύρω από το θυρεοειδή
Μερικές τεχνικές λεπτομέρειες
Στην χειρουργική του θυρεοειδούς αδένα γίνεται συνήθως μια τομή 2 ως 6 εκατοστών στο δέρμα της πρόσθιας επιφάνειας του λαιμού, λίγα εκατοστά κάτω από το λεγόμενο μήλο του Αδάμ. Ο χειρουργός διανοίγει το δέρμα και τους μυς για να μπορέσει να φτάσει στο θυρεοειδή αδένα. Η τομή κρύβεται συνήθως μέσα σε μια δερματική πτυχή (φυσιολογική ρυτίδα) του λαιμού προκειμένου να μην είναι ορατή μετά το χειρουργείο. Αφού φτάσει στο θυρεοειδή αδένα ο χειρουργός διακόπτει την αιματική ροή προς αυτόν και τελικά τον αφαιρεί όλον (ολική θυρεοειδεκτομή) ή μέρος αυτού (λοβεκτομή, υφολική θυρεοειδεκτομή, ισθμεκτομή). Η διακοπή της αιματικής ροής (αιμόσταση) γίνεται με τη χρήση ειδικών εργαλείων (ψαλίδι υπερήχων, διαθερμία) ή και κλασσικών ραμμάτων.
Στη διάρκεια της επέμβασης ο χειρουργός οφείλει να βρει και να αναγνωρίσει τα λαρυγγικά νεύρα που καταλήγουν στο λάρυγγα και τις φωνητικές χορδές και τα οποία βρίσκονται ακριβώς πίσω από το θυρεοειδή αδένα. Η κάκωση των λαρυγγικών νεύρων μπορεί να έχει ως συνέπειες δυσχέρεια στην ομιλία, στην κατάποση ή στην αναπνοή. Η εμπειρία του χειρουργού παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην αποφυγή των επιπλοκών από την κάκωση των λαρυγγικών νεύρων ενώ η χρήση ειδικών μόνιτορ, παρά κάποιες ενδείξεις για μείωση των κακώσεων κατά τη χρήση τους, δεν φαίνεται να μπορεί να αντικαταστήσει την ανθρώπινη εμπειρία ενώ ταυτόχρονα αυξάνει σημαντικά το κόστος της επέμβασης.
Ο χειρουργός οφείλει επίσης στη διάρκεια της επέμβασης να αναγνωρίσει και να διαφυλάξει τους τέσσερις μικρούς παραθυρεοειδείς αδένες που βρίσκονται πίσω ή δίπλα ακριβώς στο θυρεοειδή. Αυτοί οι τέσσερις μικροί αδένες εκκρίνουν μια ορμόνη που ονομάζεται παραθορμόνη και η οποία ελέγχει τα επίπεδα του ασβεστίου στο αίμα.
Κάποιοι χειρουργοί χρησιμοποιούν ορισμένες λεγόμενες ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές για τη χειρουργική του θυρεοειδούς. Πρόκειται για επεμβάσεις που διενεργούνται διά μέσου μιας πολύ μικρής τομής, η οποία μπορεί να βρίσκεται και μακριά από τον αδένα, για παράδειγμα στη μασχάλη, στο στήθος ή και μέσα στο στόμα. Οι τεχνικές αυτές είναι ακόμη σε δοκιμαστικό στάδιο ενώ δεν υπερτερούν σε τίποτα από την παραδοσιακή προσέγγιση, παρά μόνο θεωρητικά στο αισθητικό αποτέλεσμα, το οποίο, ούτως ή άλλως, είναι άριστο και στην περίπτωση της κλασσικής επέμβασης. Αντίθετα, προκαλούν μεγάλες κακώσεις παρακείμενων ιστών προκειμένου να προσπελαστεί ο θυρεοειδής αδένας από μεγάλη απόσταση και απαιτούν πολύ περισσότερο χρόνο για τη διενέργεια τους σχετιζόμενες επομένως με μεγαλύτερο χρόνο ανάρρωσης και υψηλότερο ποσοστό πιθανών επιπλοκών, χειρουργικών ή και αναισθησιολογικών. Επίσης, η χρήση ειδικού εξοπλισμού για τη διενέργεια τους αυξάνει σημαντικά το κόστος της επέμβασης καθιστώντας το ισοζύγιο κόστους-οφέλους για τον ασθενή απαγορευτικό για τη συστηματική χρήση τους.